20 września odbyło się kolejne zebranie członków i sympatyków lublinieckiego oddziału Towarzystwa im. Edyty Stein. Referat pt. “Umiłowanie mądrości przez Edytę Stein” przedstawił zebranym Leon Tobor.
Tekst wykładu: Umiłowanie mądrości przez Edytę Stein
Co to jest mądrość? A co umiłowanie mądrości?
„Od pierwszych dni życia wiedziałam, że o wiele ważniejszym jest być dobrym niż mądrym. (Edyta Stein)
Jan Paweł II w trakcie beatyfikacji Edyty Stein w dniu 1 maja 1987 roku w Kolonii powiedział: „pozdrawiamy z głęboką czcią i ze świętą radością córkę narodu żydowskiego bogatą w mądrość i męstwo”.
Mądrość w najwęższym znaczeniu to umiejętność podejmowania uzasadnionych decyzji, które w dłuższej perspektywie przynoszą pozytywne rezultaty. W innym ujęciu można powiedzieć, że mądrość to umiejętność praktycznego wykorzystywania posiadanej wiedzy i doświadczenia. W tym sensie można np. mówić o mądrości nauczyciela, który wykorzystując swoją wiedzę pedagogiczną radzi sobie z kształceniem niesfornego ucznia, czy mądrości szefowej, która w oparciu o posiadaną wiedzę fachową i praktyczną znajomość stosunków międzyludzkich skutecznie zarządza wieloosobowym personelem.
Kilka faktów z życia św. Edyty Stein, które świadczą o jej mądrości.
- Zdarzenie z czasów szkolnych.
Siostra Teresa Renata od Ducha św. opisuje:
„Straszny dzień lało jak z cebra. Desperacka decyzja Edytki – Nie mogę iść do przedszkola, bo moje buciki zbytnio się pobrudzą…”
„Edyta Stein jest zdolnym i pobudzonym umysłowo dzieckiem – bardzo chętne chce pójść do szkoły”.
Edyta ma 6 lat gdy idzie do szkoły, po pół roku jest najlepszą z uczennic. Jej zalety to pilność i żelazna wola, zawsze dobra koleżanka i gotowa służyć pomocą. Mając 13 lat przerywa naukę i wyjeżdża do najstarszej siostry w Hamburgu. Po powrocie do Wrocławia uczęszcza do gimnazjum. Przewyższa swoimi umiejętnościami i wiadomościami inne zdolne koleżanki. Zawsze pilna a nie zarozumiała, cicha. Odznaczała się wielką skromnością, co nie jest cechą Żydów.
- Jest komers na koniec szkoły.
Dyrektor szkoły robiąc aluzję do jej nazwiska powiedział: „Uderz w kamień, a wytryśnie mądrość”. Tymi słowami scharakteryzował zdolności młodej Edyty Stein.
- Edyta ma obojętny stosunek do wiary a nawet stała się osobą niewierzącą.
Czyta „Żywot” świętej Teresy od Jezusa. Treść książki urzeka ją i kładzie kres jej długiemu szukaniu prawdziwej wiary. „To jest prawda”. Edyta Stein odnalazła fenomen możliwości zjednoczenia duszy ludzkiej z Bogiem.
- Czas studiów.
Przez cztery semestry studiowała na uniwersytecie wrocławskim, następnie w Getyndze, stwierdzając że, jest rajem dla filozofów lecz także dla matematyków. Tu poznaje Edmunda Husserla, filozofa, który staje się jej mistrzem „duchowym” – jemu też zawdzięcza początek swej badawczej drogi. A dzięki pasji poznawczej, niezwykłym cechom osobowości i pokorze podejmuje samodzielny rozwój względem tajemnicy – dotarcie do Nowej, Niewidzialnej Rzeczywistości. Jej koncepcja różni się od mistrza Husserla. Pisze rozprawę doktorska „O zagadnieniu wczucia”. Edyta Stein rozszerza metodę wczucia również na poznanie Boga i zapytuje: „Czy jest możliwe wczucie w Boga?”. Wydaje inne dzieła filozoficzne i wyraźnie mówi o trudzie wyboru drogi i przemianie. O nich to właśnie pisze pod silnym wpływem dzieła świętej Teresy z Avila pt. „Twierdza duchowa”.
- Filozofia
Dla Edyty Stein filozofia jest drogą, co oznacza, że dla filozofa poszukiwanie prawdy staje się najważniejszym celem jego refleksji i życia. Ten styl filozofowania zaprowadził E. Stein do odnalezienia Boga, który jest Prawdą Najwyższą. Krzyż jest kwintesencją dociekań filozoficznych Edyty Stein. Edyta Stein chodziła w Świetle, Prawdzie i Miłości. Stworzyła swą filozofią i egzystencją wzór mistyki codzienności, która jednoczy rozum z wiarą, widzialne z niewidzialnym, istotę kobiety i mężczyzny w człowieczeństwie, człowieka z Bogiem, powszedniość z codziennością.
Wracając do codzienności życia Edyty Stein i jej autobiografii, czyli do domu rodzinnego, warto przytoczyć maksymę Mamy Edyty Stein „chcieć to móc i „gdy się człowiek do czegoś zabiera, to dobry Bóg wspomoże”. Czyż to nie jest prosta mądrość i zawierzenie Bogu?
- Edyta Stein posiadała rzadko spotykane zdolności językowe.
Znała łacinę, język grecki, hebrajski, francuski i hiszpański. Była wykładowczynią w składzie grona profesorów Niemieckiego Instytutu Pedagogiki Naukowej. Posiadała niezwykłą zdolność rozumienia cudzych myśli, wczucia się w innych, do czego dochodzi jej autentyczność, radość z działania, co bardzo ułatwia kontakt z ludźmi. W jej przekładach i tłumaczeniach (np. tłumaczyła z łaciny św. Tomasza z Akwinu) ujawnia się nie tylko wielka wiedza, ale i talent literacki czy zdolności językowe. Ćwiczeniami Ignacjańskimi – zainteresowała się jako psycholog stwierdzając, że nie można ich tylko czytać, ale należy wprowadzić w życie.
- Feminizm Edyty Stein.
Jej szczególna odmiana feminizmu jest oryginalna, pokrzepiająca i zawiera mądrość, z której mogą korzystać także dzisiejsze kobiety. Nie jest łatwo ją sklasyfikować – tak samo ona nie oczekiwała, że inne kobiety dopasują się do konkretnych etykiet. Wyjaśniała za to wyjątkowy i niezastąpiony dar ich istnienia na tym świecie.
- I na koniec słowa ks. Stanisława Romana Ignarskiego (opiekun gliwickiego O/TES).
„Spoglądam na sugestywną fotografię Edyty z jej mądrymi oczyma, w których czasem dostrzegam jakby cień uśmiechu” Żydówka wychowana w tradycji ojców – wybrała Ewangelię, ale nie odrzuciła własnych korzeni.
Edyta Stein to niezwykle oryginalna osobowość kobiety, o której powiedziano, że była największą kobietą minionego stulecia.
Wykład wygłoszony na spotkaniu Towarzystwa im. Edyty Stein w Lublińcu 20.09.2018 r. przez Pana Leona Tobor
